In afwachting van

Periode	2003
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	Documentaire
Decennia	2000-2009
Lengte	58'
Medium	televisie

Beschrijving

Deze documentaire-drieluik van de serie Werelden van de IKON brengt het lot van uitgeprocedeerde asielzoekers in Nederland in beeld. Jaarlijks worden er zo’n tien- tot twaalfduizend vreemdelingen opgepakt, die vervolgens in bewaring worden gesteld. In afwachting van het verdere verloop van hun zaak, verblijven ze in de Penitentiaire Inrichting Tilburg. De procedures verlopen vaak erg moeizaam, doordat bijvoorbeeld de identiteit van de persoon in kwestie niet kan worden vastgesteld, of het mogelijke land van herkomst ze niet wil toelaten. Het is in Nederland niet toegestaan om illegalen meer dan een jaar in gevangenschap te houden. Als die termijn is overschreden moeten ze worden vrijgelaten. Hen wordt dan te kennen gegeven dat ze binnen 24 uur ons land op eigen gelegenheid dienen te verlaten. Velen doen dit echter niet en keren terug in de illegaliteit.

Er zijn drie delen van elk 58 minuten: Deel 1 De procedure, Deel 2 In bewaring en Deel 3 De verwijdering.

In deel 1 worden de asielzoekers in bewaring gesteld en wordt hen door de terugkeerfunctionaris op het hart gedrukt dat het beter voor hen is om zich niet te verzetten tegen de uitzettingsprocedure. Deel 2 gaat over de asielzoekers die gefrustreerd zijn omdat ze naar hun mening onterecht in de gevangenis zitten. In deel 3 wordt ingezoomd op twee vluchtelingen, een uit Albanie en een uit Benin, die gevolgd worden bij hun terugkeer naar hun land van herkomst. Ze zijn blij hun familie weer te zien, maar het feit dat ze zonder resultaat en zonder een cent op zak zijn teruggekeerd vanuit het rijke westen, stuit op onbegrip bij de familie, die sterk afhankelijk was van het geld dat ze stuurden. Door de werkloosheid is de situatie daar voor hen onhoudbaar.

Makers

Regisseurs: Maarten Schmidt en Thomas Doebele

Productie: Nellie Kramer

Mixage: Jack Bol

Omroep: VPRO

Achtergrond

In 2006 werd het drieluik op de VPRO herhaald. Naar aanleiding hiervan werd door Vluchtelingenwerk hoogleraar vreemdelingenrecht Anton van Kalmthout geinterviewd, die een onderzoeksrapport heeft uitgebracht over het uitzettingsbeleid van het kabinet. Hieruit bleek dat de in de documentaires geschetste situatie sindsdien alleen maar verslechterd was. Het kabinet heeft een einde gemaakt aan een groot deel van de begeleiding van de vluchtelingen, zoals onder andere een opleidingsprogramma en de inzet van de terugkeerfunctionaris, die ervoor dienden om hun situatie in de gevangenis en de overgang naar terugkeer te vergemakkelijken. Volgens Van kalmthout had het beleid daarnaast zelfs een tegenovergesteld effect. "De gemiddelde verblijfsduur dat mensen vastzitten is alleen maar toegenomen en het percentage mensen dat werkelijk wordt uitgezet vormt een dalende lijn."