Kees van Kooten

Naam	Cornelis Reinier van Kooten
Geboren	Den Haag, 10 augustus 1941
Functies	cabaretier, schrijver, acteur, televisiemaker, satiricus
Bekend van	Hadimassa, Het Simplisties Verbond, Van Kooten en de Bie, Keek op de Week
Periode actief	1963-heden
Werkt samen met	Wim de Bie, Maud Keus, Arjen van der Grijn, Roel Bazen
Trivia	Vader van actrice en scenarioschrijver Kim van Kooten en van acteur en cabaretier Kaspar van Kooten
Externe info	Uitgever Bezige Bij

Meester op het gebied van de Nederlandse taal. Samen met Wim de Bie vormt hij op tv een duo. De door het tweetal neergezette types behoren tot de klassiekers. Van Kooten schrijft in de loop der jaren niet alleen tientallen, vaak bekroonde boeken, maar dankt zijn bekendheid bij het grote publiek vooral aan de door hem gecreëerde types op televisie. Hij ontwikkelt een nieuw vocabulaire met woorden als 'regelneef' en 'krasse knarren'. Samen met Wim de Bie maakt hij die nieuwe woorden, begrippen en uitdrukkingen, welke inmiddels zijn opgenomen in het Groot Woordenboek der Nederlandse taal: de Dikke Van Dale.

Biografie

Hij is geboren als Cornelis Reinier van Kooten op 10 augustus 1941 in Den Haag in de Bethlehemkliniek aan de Prinsessegracht als zoon van vertegenwoordiger in Ryam-agenda's Cornelis Reinier van Kooten en kleuteronderwijzeres Anna Geertruida Snaauw. Hij krijgt de roepnaam Kees. In 1945 wordt zus Anke geboren. Na de lagere school gaat Kees naar het Dalton Lyceum in Den Haag waar hij Wim de Bie ontmoet die de HBS-kant volgt. Het tweetal schrijft in de schoolkrant en vormt de cabaretgroep "Cebrah". Hun eerste programma heet "Grapsgewijs" en het tweede "Te hooi en te grap". In 1961 gaat hij van het Dalton Lyceum af na een conflict met de leraar klassieke talen. Kees doet vervolgens staatsexamen. Hij gaat in militaire dienst en wordt sergeant-instructeur bij het Regiment van Heutz. Na 21 maanden diensttijd gaat hij werken bij Sikkens Lakfabrieken en het Rotterdamse reclamebureau Nijgh & Van Ditmar als tekstschrijver. Voor Flexa bedenkt hij: "Verf te kust en te kleur". Ook werkt hij af en toe als fotomodel.In 1963 vormt Kees samen met Wim de Bie de "Clichémannetjes" in het radioprogramma Uitlaat. Een jaar later werkt Kees mee aan het cabaretprogramma "Lurelei" en vanaf 1965 is hij te zien in het televisieprogramma Fenklup van Ralph Inbar, gepresenteerd door Sonja Barend. Dan volgt Hadimassa bij de VARA en Het gat van Nederland voor de VPRO, samen met Wim de Bie en daarna blijven ze jaren bij elkaar met programma's als Het Simplisties Verbond, Keek op de Week, Krasse Knarren, In bed met Van Kooten en De Bie, Deksel van de Desk en Van Kooten en De Bie. Kees van Kooten werkt mee aan Haagse Post en Humo, schrijft tientallen boeken, speelt in een film en schrijft een filmscenario en een toneelstuk. Hij trouwt in 1968 met Barbara Kits, vertaalster en in de programma's Cock van der Laak. Het echtpaar krijgt zoon Kasper (1971) en dochter Kim (1974) die beiden succesvol acteur en actrice worden. Van Kooten is vele malen bekroond voor zowel zijn televisiewerk als proza. Kees en Barbara wonen na Den Haag, Zuidoostbeemster en Hilversum vervolgens in Amsterdam.

Omroeploopbaan

1963 – 1975

De eerste teksten voor de omroep schrijft Kees voor het programma Uitlaat dat in oktober 1963 voor het eerst wordt uitgezonden. Samenstelling: Co de Cloet en Wim de Bie. Daar ontstaan ook de Clichémannetjes, twee Hagenezen die tijdens een partijtje biljarten gesprekken in clichés voeren. Wanneer Van Kooten bij het Lurelei Cabaret werkt, met onder andere John Lanting, Jasperina de Jong en Eric Herfst, is hij in een scène te zien in het televisieprogramma Uit. In 1967 werkt Kees mee aan het programma Yin-Yang samen met Sonja Barend en Wim de Bie. Na twee matige afleveringen verdwijnt dit programma van het scherm. Op de televisie zijn Kees en Wim als Clichémannetjes voor het eerst te zien in het programma Mies en Scène van Mies Bouwman en ze brengen daarin hun versie van "Ik hou van Holland". Onder de pseudoniemen Kikkert en Van Troostwijk presenteren Kees en Wim drie maanden lang de Teleaccursus Filosofie.

Van Kooten schrijft voor Haagse Post van 1969 tot 1972 de column "Treitertrends". Later schrijft hij voor het Vlaamse weekblad Humo, Holland Herald en Vrij Nederland. Een compilatie van sketches en liedjes uit het satirische programma Hadimassa gaat naar het televisiefestival in het Zwitserse Montreux. Kees en Wim zijn daarin te zien evenals Annemarie Oster en Ton van Duinhoven. Het duo doorbreekt soms bepaalde taboes. Zoals in Hadimassa waar in de reeks 'Weerzinwekkende gesprekken' grappen worden gemaakt over joden, negers en andere minderheden. De volgende dag valt de landelijke pers over hen heen. Samen met regisseur Dimitri Frenkel Frank schrijven van Kooten en de Bie voor Hadimassa de teksten. Van Kooten schrijft bovendien teksten voor de Johnny & Rijk Show.Kees en Wim schrijven en spelen in 1972 een televisiecursus Esperanto voor Teleac. Regelmatig werkt het tweetal ook mee aan Het gat van Nederland gedurende de seizoenen 1972, 1973 en 1974. Met het Simplisties Verbond beginnen Kees en Wim in november 1974. We zien de oprichtingsbijeenkomst in hotel Krasnapolsky en een toespraak van voorzitter Arie Kleywegt van de VPRO die officieel zendtijd afstaat aan het Simplisties Verbond. Een mattenklopper zal het logo worden van het Verbond en iedereen krijgt daar symbolisch een klap mee wanneer hij of zij zondigt tegen het Simplisme, bijvoorbeeld de uitvinder van het in plastic verpakte stuk kaas dat niet open te krijgen is. De programma's veranderen in de loop van de jaren van vormgeving, maar het tweetal blijft de formule trouw. Het Simplisties Verbond wordt uitgezonden van 1974 tot en met 1988 en er worden ruim honderd afleveringen van gemaakt. De typetjes die ze neerzetten worden wereldberoemd in Nederland en Vlaanderen.

1976 – 1986

In december 1976 is er zelfs een hele avond die wordt verzorgd door het Simplisties Verbond met daarin onder andere een toneelstuk, een kinderprogramma, een persiflage op actualiteitenrubrieken en een kunstveiling. In het radioprogramma Embargo gaat het over de roddelpers en Van Kooten en De Bie vertellen daarin dat ze er alles aan doen om niet in "de bladen" te komen. Ze citeren uit een verhaal in Story, dat is opgebouwd uit interviews met dagbladen. 1977 is het jaar dat Van Kooten en De Bie voor de eerste keer de Nipkowschijf krijgen, de prijs van de televisiecritici voor het beste televisieprogramma. In de film Vroeger kon je lachen, geregisseerd door Bert Haanstra en gebaseerd op verhalen van Simon Carmiggelt, speelt Kees van Kooten de vieze man in een boekhandel waarin hij Carmiggelt aanziet voor de schrijver van doktersromannetjes. Een bonte avond ten bate van Amnesty International is het programma Een gebaar, samengesteld door Freek de Jonge, Wim de Bie en Kees van Kooten. Het zijn twee avonden in een uitverkocht Carré in 1984. Het tweetal beeldt diverse typen uit, zoals de "Positivo's" en Hank den Drijver als actievoerder. Opnieuw een prijs voor het duo: de Ere-Nipkow-schijf.

1987 – 1997

Keek op de Week start op 10 oktober 1988, waarin Kees van Kooten en Wim de Bie hun satirische kijk geven op de nieuwsfeiten van de afgelopen week en inhaken op het Journaal dat aan hun programma vooraf gaat. "Keek op de week" draait zes seizoenen van 1988 tot en met 1993. Krasse Knarren is het tweewekelijkse satirische programma dat in oktober 1993 start en waarin zij verschillende types uitbeelden, bijvoorbeeld Rik Dubois en Phons van der Kuil, twee actieve vijftigers. Wanneer de uitgeverij De Bezige Bij het vijftigjarig jubileum viert, bedenk Van Kooten een ludieke actie om vanuit een Dakota pamfletten boven het land te droppen, waarmee de vinders een gratis boek kunnen ophalen in de boekwinkel. In bed met Van Kooten en De Bie start in oktober 1994 en duurt twee seizoenen. Daarna volgt Deksel van de Desk dat een seizoen zal duren. De laatste serie van het duo is Van Kooten en De Bie die van 1996 tot 1998 wordt uitgezonden.

1998 – heden

In Met het oog op morgen maken Kees van Kooten en Wim de Bie bekend dat ze het volgend seizoen niet meer als duo op de televisie zullen verschijnen. Later zegt Van Kooten dat hij 'op' is wat het maken van televisie betreft. Er komt nog een speciale aflevering van hun satirische programma met als titel Dat lossen we samen wel op met een compilatie van sketches uit 1996, 1997 en 1998. Van Kooten en De Bie hebben altijd met een kleine crew en tegen geringe productiekosten gewerkt. De vaste opnameploeg bestaat uit: Roel Bazen (geluid), Arjen van der Grijn (kap en grime), Maud Keus (productie). Het duo verzorgt zelf de regie. Dat Kees en Wim taalvernieuwers zijn bewijst het boek Jemig de pemig,dat taalhistoricus Ewoud Sanders schrijft.