Frans Lasès

Frans Lasès in 1981

Naam	Frans Lasès
Geboren	Amsterdam, 10 juni 1949
Functies	grafisch ontwerper, scenarioschrijver, regisseur
Bekend van	VARA uitroepteken logo en huisstijl, maker van Dag meneer de Koekepeer, "Hé Hallo Kobie en Ko en "Oma Hondje
Periode actief	1970-heden
Externe info	Het totaaltheater van Frans Lasès
Frans Lasès in de media Oeuvre Frans Lasès

NOS Grafisch Ontwerp

Frans Lasès treedt in 1970 in dienst bij de Grafische Afdeling van de NOS. In deze periode ontwerpt hij voor uiteenlopende programma's van de publieke omroep, waaronder: Swiebertje (NCRV), De Stratemakeropzeeshow en J.J. de Bom (VARA), de spelshow Een van de acht (VARA), de popprogramma's Wonderland en Popkrant (VARA), het Jeugdjournaal (NOS), Kinderen voor kinderen (VARA), de NOS-kunstprogramma’s Met andere ogen , Op Zicht en De tweede natuur, talkshow Mies (AVRO), Poezie Hardop (NOS), Simonscoop (TROS), "Bokkesprongen" (NCRV) en Het programma van het jaar (NOS). Naast videografisch werk ontwerpt Lasès ook drukwerk, bijvoorbeeld de affiches voor het Internationaal Jazzfestival Loosdrecht/Laren (NOS), het filmaffiche voor De Afstand (1982) en omslagontwerpen voor de VPRO gids. Het meest bekende ontwerp van Frans Lasès is waarschijnlijk het VARA-logo (met het rode uitroepteken) uit 1983 (tot ca. 2005 in gebruik). De VARA had tot dan toe een haan en een opkomende zon als symbool. Er moest echter een logo komen dat minder expliciet socialistisch was en dat een grotere groep mensen zou aanspreken. Lasès en zijn collega's maakten vele schetsen, maar een kwartier voor deze aan de VARA directie gepresenteerd zouden worden, plaatste de ontwerper een uitroepteken midden in het omroeplogo. Nog altijd speelt dit leesteken een centrale rol in de VARA vormgeving. Naast stationcalls maakt Lasès ook programmaleaders in deze stijl zoals voor Den Haag Morgen. Collega ontwerper Ron van Roon neemt het VARA drukwerk voor zijn rekening.

Tentoonstellingen

In 1974 wordt een aantal van zijn ontwerpen getoond in de expositie 'Beeldje voor Beeldje' in het Stedelijk Museum Amsterdam (4 oktober - 10 november 1974). Van hem zijn daar te zien: de leader voor de Panorama Woensdag Show, animaties voor een liedjesprogramma met Edwin Rutten en de leaders voor VARA Sport en AVRO Weekendfilm. De vormgeving voor het popprogramma Popkrant maakt in 1982 deel uit van de expositie "Van pophoes tot symboliek" in het Groninger Museum. De VARA televisievormgeving is in 1985 te zien op de typografie tentoonstelling 'l'Image des Mots' in het Centre Pompidou in Parijs.

Freelance periode

Eind 1986 verlaat Lasès de afdeling Grafisch Ontwerp van de NOS. De aankomende privatisering van de afdeling verandert het werkklimaat. Tot die tijd is de afdeling een plek waar geld en tijd nauwelijks een rol spelen, maar eind jaren tachtig moeten ontwerpers hun uren en materialen uitgebreid gaan registreren en wordt er flink bezuinigd. Veel ontwerpers, Lasès voorop, verlaten daarom de NOS en beginnen voor zichzelf. 'Frans Lasès zonder partners' verzorgt tussen 1987 en 1991 onder andere de videovormgeving voor PTT Post, de vormgeving van Toneelgroep Theater, een NCRV stationcall, het leaderontwerp voor de actualiteitenrubriek “Hier en Nu”, de vormgeving van het ADCN prijzengala en diverse computeranimaties. In 1989 ontwerpt hij de inrichting van de tentoonstelling 'Schilders van Venetië' in het Rijksmuseum (vijf zalen en gevelaankleding). In deze periode start Lasès ook met lesgeven. Dat doet hij onder andere aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en Arnhem (mode, grafische en audiovisuele vormgeving).

Lasès is zich vanaf midden jaren tachtig steeds meer inhoudelijk gaan bezighouden met de programma's (m.n. de VARA kinderprogramma's) waar hij voor ontwerpt. Dat bevalt hem zo goed dat hij zijn eigen programma's gaat ontwikkelen. In 1990 maakt hij als freelance programmamaker/regisseur i.s.m. zijn studenten audiovisuele vormgeving het kleutermagazine Dag meneer de koekepeer (76 afleveringen) dat in VPRO's Villa Achterwerk wordt uitgezonden. Daarna volgen "Het Plakboek van Primus" (13 afleveringen) en "Hé Hallo Kobie en Ko" (26 afleveringen).

In de periode van 2001 tot 2004 ontwikkelt hij voor de VPRO 39 afleveringen van de populaire kleuterserie Oma Hondje. Met onder veel meer de volgende onderdelen: Verre Gezichten, Liedjes van Gisteren, Fijne Familie, Die man met die olifant, Podiumkunstjes en Tijger en Temmer. In het programma treden vele bekenden op, zoals Jan Wolkers, Herman Brood, Kitty Courbois, Wim T. Schippers, Kamagurka, Gummbah. Hij doet de Nederlandse bewerking en dialoogregie van De Stinkie en Boudewijn Show (26 afleveringen). Thijs opens a door is zijn Nederlandse bijdrage aan een internationale kleuterserie. Voor de VPRO Millenniumnacht schrijft en regisseert hij de clip "Zilvergrijze Zwaan" (zang Maria de Fátima).

In 2005 maakt hij Woensdag*Wonderdag (VPRO), een dertiendelige serie over de magische realiteit van de dag. In hetzelfde jaar ontwikkelt hij de serie CompoZietZie (VPRO), een gezichtsbepalend kijkspelletje.

Voor KRO-Kindertijd maakt hij in 2008 twee televisieseries: Knapper en Vandaag gebeurt het! (beide geproduceerd door zoon Hugo). Eveneens in 2008 verschijnt de dvd De persvrijheid van Frans de Jong, een filmisch portret over deze Amsterdamse grafisch kunstenaar waarvoor hij de regie en interviews voor zijn rekening neemt.

Ook als auteur en tekstdichter is Lasès actief. Inmiddels heeft hij een groot aantal boektitels op zijn naam staan, zoals 'Biggetje Bennie', 'Saartje en Sikje', 'Aap en Beer', 'Piep mag Mauw zeggen' (ook in Zuid-Korea), 'Fransje', 'Karina schildert' en het Gouden Boekje 'Het idee van Pé' (ook in Latijns-Amerika). In 'Ik voel me zo' interviewt hij kinderen over hun gemoedstoestanden. Hij is columnist voor Articula, het online magazine van Arti et Amicitiae. In 2023 verschijnt 'Het is gezien', een bundeling van persoonlijke korte verhalen die hij observaringen noemt.

Voor de Rijksuniversiteit Groningen doet hij de vormgeving van het symposium 'MinneNijd: Kunst ontmoet wetenschap' en ontwerpt hij de bijbehorende tentoonstelling in Pictura te Groningen.

Congressen en symposia

Naast ontwerpen, regisseren en schrijven houdt hij zich ook bezig met onderzoek naar televisievormgeving. In 1976 neemt hij deel aan het International TV Design Colloquium '76 en in 1981 aan het congres "TV-Graphics '81". Voor beide congressen verzorgt hij tevens de vormgeving. In 1986 maken Lasès en Leo Akkermans een korte documentaire over televisievormgeving: "TV Design For Whom?" t.b.v. een symposium getiteld 'Television Design International' van de WRD in Keulen (17-21 maart 1986). Hierin gaan ze op zoek naar wat het nut is van televisievormgeving. Hebben kijkers het in de gaten als de leader van het journaal wordt weggelaten? Hoe goed kennen studenten grafische vormgeving de omroeplogo's? Deze en andere vragen worden niet alleen in de film, maar ook - i.s.m. de dienst Kijk en Luisteronderzoek - breder onderzocht. De resultaten zijn ontluisterend. Lasès: 'Het doet mij denken aan mijn zoontje van 7. Toen we laatst gingen sjoelen vroeg hij: 'Pap, wat voor prijs is er te winnen?' Ik antwoordde: 'Er valt helemaal niets te winnen.' Waarop hij teleurgesteld zei: 'O jammer, dan moet ik het voor mijn plezier doen.' Op 31 oktober 2008 presenteert Lasès deze reportage en bijbehorend onderzoek opnieuw. Deze keer tijdens een congres over de geschiedenis van televisievormgeving, getiteld 'TV-versierders' georganiseerd door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.

Prijzen en onderscheidingen

• Special Award for International TV design, Keulen (1986).
• Publieksprijs Cinekid ’92 voor Dag Meneer de Koekepeer (1992).
• Galerieprijs ‘One Hour Art’ – Arti et Amicitiae (1995).
• Eregast Cinekid (2005)