Willem Vogt

Willem Vogt (bron: fotocollectie Beeld en Geluid)

Naam	Willem Vogt
Geboren	Den Helder, 12 augustus 1888
Gestorven	Blaricum, 18 juni 1973
Functies	Omroeper, omroepbestuurder
Bekend van	AVRO, NRU, NOZEMA
Periode actief	1923-1973
Media
Externe info	Biografisch woordenboek
Willem Vogt in de media Oeuvre van willem Vogt

Controversiële omroeppionier

Begin van zijn carrière

Willem Vogt werkt na de lagere school eerst als jongste bediende bij een krant. In 1904 treedt hij toe tot de schoolcompagnie van de genie in Utrecht, waar hij wordt aangewezen voor proefnemingen met draadloze telegrafie. In 1911 vertrekt hij naar Batavia om in dienst te treden van de Indische PTT. Hij werkt een jaar op een telegraafkantoor in Weltevreden en is vervolgens chef van de radiostations van Timor en Ambon. In 1917 gaat hij naar Bandoeng. Twee jaar lang vangt hij ’s nachts uit Europa legercommuniqués op. Hij maakt er dagelijks bulletins van voor de gouverneur–generaal. Tijdens een verlof in 1920 zegt hij zijn baan in Bandoeng op om zich te belasten – in opdracht van de Nederlandsche Seintoestellenfabriek in Hilversum – met de leiding van het ontvangststation van morsetekens in Blaricum. Als de fabriek apparaten voor draadloze telefonie gaat maken, wordt hij chef verkoop. In 1923 komt NSF op de markt met zelf te bouwen radiotoestellen.

Het ontstaan van de AVRO

Om de kopers van een toestel wat meer te kunnen laten ontvangen gaat de fabriek uitzendingen verzorgen. Vanuit een loods van de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek in Hilversum wordt op zaterdag 21 juli 1923 de eerste proefuitzending uitgezonden. Na de samensmelting van Stichting ANRO (Algemeene Nederlandsche Radio Omroep, voortvloeiend uit de Hilversumsche Draadloze Omroep) en de Nederlandsche Omroep Vereeniging (uit Den Haag) komt de AVRO officieel tot stand. Volgens de statuten is 8 juli 1923 de datum waarop de Algemeene Vereeniging Radio Omroep (AVRO) is ontstaan. De AVRO zelf hanteert juli 1923 als oprichtingsmaand. Vogt wordt per 1 januari 1928 benoemd als directeur. Als de politiek op zoek gaat naar een definitieve regeling van het omroepvraagstuk, is Vogt een fervent strijder voor een algemene omroep. Tot zijn grote teleurstelling wordt in 1930 de zendtijd verdeeld tussen de AVRO, KRO, NCRV, VARA, VPRO en nog wat kleine organisaties. In de nieuwe verhoudingen en onder zijn leiding ontwikkelt de AVRO zich overigens wel tot een bloeiend programmabedrijf.

Zwarte bladzijde

Tijdens de Duitse bezetting proberen de meeste omroeporganisaties zich als zelfstandige instellingen te handhaven, maar in maart 1941 maken de Duitsers aan hun bestaan een einde. Sommige omroepbestuurders – ook Vogt – ontkomen na de bevrijding niet aan de beschuldiging, in hun streven naar voortbestaan, te veel met de Duitsers te hebben samengewerkt. Vogt ontslaat al snel alle Joodse medewerkers van de AVRO, waaronder zijn 'goede vriend' Han Hollander, die in concentratiekamp Sobibor vermoord zal worden. Na de bevrijding werd Vogt aanvankelijk (net als Speet) door een zuiveringscommissie ongeschikt verklaard voor welke functie dan ook in de na-oorlogse omroep. Uiteindelijk mag Vogt zijn directeursplaats toch weer innemen. Historicus Marnix Koolhaas schrijft hierover: "Dat Willem Vogt na de oorlog uiteindelijk toch weer een vooraanstaande rol heeft kunnen spelen bij de wederopbouw van het vooroorlogse zuilenbestel, is louter het gevolg geweest van de Nederlandse poldercultuur en het mislukken van de "doorbraak" (https://archive.fo/20120802190826/http://www.geschiedenis24.nl/nieuws/2009/mei/Han-Hollander-en-de-AVRO.html)

Na de oorlog

Na een conflict over de invulling van het zendschema met voorzitter G. de Clercq en zijn bestuur, neemt hij in juli 1952 ontslag bij de AVRO. Hij wordt technisch directeur van de Nederlandse Radio-Unie NRU en in 1953 administrateur/penningmeester van de Nederlandse Omroep Zender Maatschappij (NOZEMA), waar hij tot zijn dood in 1973 zal blijven werken. Hulde voor zijn pionierswerk kreeg hij wel, zo is hij lid van verdienste en honorair adviseur bij de AVRO sinds 25 mei 1963. Ook wordt hij bijgeschreven in het Gulden boek der gemeente Hilversum in 1957. Over de vraag of deze onderscheiding terecht is wordt nu (2016) nog steeds een discussie gevoerd. Vogt werd 85 jaar en overleed te Blaricum op 18 juni 1973, een maand voor het 50-jarig bestaan van zijn radio-omroep.