Ton Lutz

Naam	Ton Lutz
Geboren	Delft, 17 juni 1919
Gestorven	Amsterdam, 3 mei 2009
Functies	Presentator, Acteur
Bekend van	De Grenzen van het Leven, De Malle Tennispet, Lucifer
Periode actief	1946 - 2009
Werkt samen met	Paul Steenbergen, Fie Carelsen, Johan de Meester, Bert Haanstra, Pleuni Touw
Trivia	Trivia
Media
Ton Lutz in de media Oeuvre Ton Lutz

Ton Lutz is acteur, regisseur, artistiek leider, docent en inspirator. De maestro van het Leidseplein kan worden gezien als de toneelvader des vaderland. Onder zijn hoede leren diverse acteurs het toneelvak waaronder Joop Admiraal, Peter Oosthoek en Hans Croiset. Karakteristiek is hierbij zijn grote betrokkenheid en interesse in het leven van de acteurs. Als acteur verafschuwt hij method acting. Hij is een groot voorstander van tonend acteren waarbij de acteur uitdrukkelijk afstand houdt van zijn personage. Hieruit vloeit ook zijn lijfspreuk: "Toneelspelen is nadenken".

Ton is afkomstig uit een artiestennest. Hij groeit op in een omgeving waarin muziekmaken en acteren de boventoon voeren. Vanaf zijn twaalfde is Ton al te vinden in het amateurtoneel. Op die leeftijd heeft hij echter nog niet de ambitie om hiervan zijn vak te maken, hij heeft eerder journalistieke ambities. In 1935 sluit Ton de Mulo met succes af. Een vervolg op het gymnasium zit er helaas niet in; er is geen geld hiervoor in huize Lutz. Ton gaat vervolgens enthousiast aan de slag bij de Nieuwe Delftse Courant. Hoewel hij het bij de krant naar zijn zin heeft beseft hij, mede dankzij de toneelrecensies die hij schrijft, dat zijn hart ligt in het theater.

Tijdens de oorlog probeert Ton zich aan te melden bij toneelgroepen. Deze zitten niet te wachten op een ongeschoolde acteur. Ton besluit daarop lessen te volgen aan de Amsterdamse Toneelschool. Vanwege het weigeren lid te worden van de Persgilde van de Kultuurkamer houden zijn werkzaamheden bij de Delftse Courant op in 1941. De opleiding aan de toneelschool wordt een paar jaar later ook afgebroken: een illegaal optreden zorgt ervoor dat Lutz moet onderduiken. Helaas wordt hij door de Duitsers gevonden en zit tot het einde van de oorlog in een gevangenis in Groningen.

Na de oorlog begint Ton als acteur bij Residentie Toneel. Hierna volgen diverse toneelgroepen. Ton doet veel ervaring op bij de Russische regisseur Pjotr Sjarov die na de Tweede Wereldoorlog een tijd in Nederland werkt. In de jaren vijftig maakt Lutz de overstap naar leidinggevende functies. Zo wordt hij samen met Hans Croiset artistiekleider bij het Publiekstheater. Vanaf 1951 is hij verder actief als docent bij de Toneelschool in Amsterdam.

Naast zijn werk in het theater is Ton ook te zien in films en op TV. Eind jaren vijftig speelt hij in de film Fanfare van Bert Haanstra. Televisie komt in de jaren zestig op zijn pad. Hij is te zien in diverse toneelregistraties. Behalve acteur is hij ook in de rol van presentator te zien. Zo presenteert hij de natuurserie De grenzen van het leven van de KRO.

In 1984 gaat hij officiëel met pensioen. Echt stoppen met werken doet Ton echter niet. Hij blijft rolletjes vertolken in theater-, film- en televisieproducties en hij regisseert diverse stukken. Ook is hij zo af en toe te gast in televisieprogramma's. Zo is hij in 1999 hoofdgast in De show van je leven en wordt hij uitgebreid geïnterviewd door Martin Šimek in Šimek ontmoet!.

Zijn later jaren is hij vooral actief als docent. In 2000 verbinden De Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie een prijs aan zijn naam: de Ton Lutz Prijs. Deze prijs wordt uitgereikt aan aanstormend regie-talent.

In 2009 overlijdt Ton na een kort ziektebed in Amsterdam.

Prijzen en onderscheidingen

Louis d'Or voor De architect en de keizer van Assyrië (1968)

Louis d'Or Über Gipfeln is Ruh (1983)

Albert van Dalsumprijs voor Thyestes (1967)

Prijs voor de Regie voor Kleine Alice

Ridder in de Orde van Oranje Nassau (1984).

Oeuvreprijs van de schouwburgdirectie in Amsterdam (1995)

Ere Opper Toneelleermeester (1999).