Aliona van der Horst
| Naam | Aliona van der Horst |
| Geboren | Moskou, |
| Functies | Documentairemaker |
| Bekend van | Dame met het witte hoedje, Passie voor de Hermitage, Voices of Bam |
| Periode actief | 1997 - heden |
| Werkt samen met | Maasja Ooms |
| Externe info | Website documentaire Boris Ryzhy, Website documentaire Water children, Website Zeppers Film, Website Viewpoint Producties |
Aliona van der Horst in de media Oeuvre van Aliona van der Horst | |
Aliona van der Horst is geboren in Moskou en getogen in Nederland, als dochter van een Russische moeder en een Nederlandse vader. Zij studeert Russische letterkunde aan de UvA. Tijdens deze studie wordt ze door de Nederlandse Film en TV Academie gevraagd om te tolken. Het is liefde op het eerste gezicht en vervolgens studeert ze regie aan de Academie. Vier jaar later, in 1997, studeert ze er af met de veelvuldig bekroonde Dame met het witte Hoedje. Van der Horst werkt daarna onder meer voor de programmarubrieken Diogenes, Urbania, Villa Achterwerk" en Joy.
Met een Russische moeder en een titel in de Russische letterkunde heeft Van der Horst relatief makkelijk toegang tot het Russisch continent. Samen met Maasja Ooms (camera), maakt Van der Horst de prijswinnende documentaireserie Passie voor de Hermitage (2003), verhalen achter de schermen van het grootste museum ter wereld. In 2008 volgt de prijswinnende documentaire Boris Ryzhy, een portret van de jonge Russische dichter. Het is vooral een ijzingwekkend portret van zijn generatie, die tussen het communisme van hun jeugd en het kapitalisme van hun volwassen leven in valt. Over de liefde van haar ouders ten tijde van de Koude Oorlog maakt ze in 2001 de documentaire Na de Lente van ’68: een kleine liefdesgeschiedenis.
Voor de documentaire Voices of Bam (2006), in co-regie met Maasja Ooms, heeft Van der Horst een voor de documentaire zeldzame vorm gekozen: de monoloog interieur. Onder beelden van het dagelijks leven in het door een allesvernietigende aardbeving getroffen Iraanse stadje Bam, spreken de overlevenden hun gestorven naaste toe. De film heeft geen vaste verhaalstructuur, maar is als een mozaïek verweven rond associaties in tekst, beeld en geluid. Van der Horst zelf is niet zichtbaar of hoorbaar. Verleden en heden zijn als één opgevoerd, daar waar ze in eerdere films nog overzichtelijk naast elkaar staan. Met Voices of Bam wordt Van der Horst internationaal bekend als documentairemaker.
Haar film Liefde is aardappelen wint in 2017 een Gouden Kalf voor beste lange documentaire. In de film duikt ze in haar eigen familiegeschiedenis. Van der Horst erft na het overlijden van haar moeder een deel van het familiehuis in Rusland. Met haar Russische familieleden ruimt ze het huis op en komen verhalen over het Rusland onder Stalin naar boven.
In 2023 maakt ze samen met Luuk Bouwman de film Gerlach, een portret over een van de laatste kleinschalige akkerbouwers.
Onderscheidingen en nominaties
Eindexamenfilm Dame met het witte hoedje (Tuschinski Award, Silver Spire San Francisco, 1997).
Na de Lente van ’68: een kleine liefdesgeschiedenis Gouden Beeld (2001).
Passie voor de Hermitage, Gouden Beeld en Grand Prix FIFA Montréal (2003).
Voices of Bam op vele internationale filmfestivals vertoond en onderscheiden, waaronder het Tribeca Filmfestival. In 2008.
Jan Kassies Stimuleringsprijs van het Mediafonds.
Boris Ryzhy, de Zilveren Wolf op het IDFA 2008 en Best Documentary Award in Edinburgh en de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek tijdens het Nederlands Filmfestival.
Water Children (2011) Eervolle vermeliding tijdens Dok Leipzig, nominatie Gouden Kalf en de DDG-award 2011. Bekroond met de DOXA Feature Documentary Award 2012 in Vancouver.
Installatie Moedertaal (2011) in vijf Russische steden, waaronder het MoMA in Moskou, deel van een groepsexpositie VotH.
Liefde is aardappelen (2017) Gouden Kalf voor Beste Lange Documentaire.
