Jack P. Loorij

Bestand:.jpg

onderschrift foto

Naam	Jan Paulus Loorij (roepnaam Jack)
Geboren	‘s Gravenhage, 5 juli 1911
Gestorven	Hilversum, 2 juli 1999
Functies	amateurfilmer
Bekend van
Periode actief	jaren 50 - begin jaren 80

Jack P. Loorij is amateurfilmer, met als specialisatie vogels in binnen- en buitenland.

Jeugd, opleiding en carrière

Loorij groeit op in Den Haag in een gezin met vijf kinderen. Hij gaat er naar de lagere school en volgt later de avond-HBS. Als zijn vader het gezin verlaat om zich in de Verenigde Staten te vestigen, komt zijn moeder er alleen voor te staan Er moet brood op de plank komen. Loorij is dan 16 jaar. Hij gaat als wisselloper bij Mees en Hope aan de slag en werkt zich op tot afdelingschef.

In 1940 maakt hij de overstap naar Centraal Beheer in Amsterdam. Hier houdt hij zich vooral bezig met de automatisering van de loonadministratie. Eerst met ponskaarten, later met computers. Uiteindelijk gaat hij in 1976 als onderdirecteur met pensioen. Naast zijn werk is hij tot zijn 86e dirigent van diverse koren, waaronder de Nederlandse Händelvereniging.

Vogels

Loorij begint in de jaren 50 met filmen. Daarvoor is hij al actief als amateurfotograaf. Samen met zijn vriend Tonny Gebuijs struint hij de weilanden rond Den Haag af om vanuit schuiltenten weidevogels op hun nesten te fotograferen. De zwart-wit foto’s drukt hijzelf af in een donkere kamer bij hem thuis. Uit deze tijd zijn ruim vijftig foto’s bewaard gebleven die zijn ondergebracht in het archief van de Heijmans en Thijsse Stichting. Ook in zijn audiovisuele werk legt hij zich toe op het filmen van vogels.

Auto als schuilhut

Voor het filmen van natuur is goede apparatuur onontbeerlijk. Voordat Loorij over een telelens beschikt, fabriceert hij er zelf een. Hij laat een smid een soort statief maken met daarop een verrekijker die hij met een oculair met zijn filmtoestel verbindt. Het andere oculair gebruikt hij als zoeker. Hij bevestigt het statief op zijn auto die hij als schuilhut gebruikt. Het overgrote deel van de opnamen filmt hij op deze manier. Soms filmt hij in open veld. Daarnaast kan hij, mede dankzij zijn vriendschap met de eigenaar van een grote foto- en filmzaak van wie hij soms een flinke korting krijgt, de voor die tijd meest geavanceerde apparatuur aanschaffen.

Henk J. Slijper als valkenier (Uit: Roofvogels en Hoederachtigen, maker Jack. P. Loorij, datum onbekend, bron: Collectie Natuurbeelden)

Kiekendiefonderzoek

Loorij maakt in de jaren 60 onder meer historische opnamen van allerlei vogelsoorten in Nederland, waaronder korhoenders op de heide in ’t Gooi, velduilen op Ameland en van roofvogels. Deze laatste film bevat tevens beelden van kunstenaar en illustrator Henk. J. Slijper als ‘valkenier’ met een havik op zijn arm.

Daarnaast filmt Loorij in 1970 een wetenschappelijk onderzoek naar de kiekendiefpopulatie op Ameland. Dit onderzoek staat onder leiding van de ornitholoog K.H. Voous en Tom, de zoon van Loorij, neemt er als student aan deel. Tom staat zijn vader ook altijd bij tijdens het filmen en hij is degene die de Nederlandse vogelfilms van Loorij aan de Collectie Natuurbeelden van Beeld en Geluid heeft geschonken.

Bijzondere vogelgebieden

Vanaf 1964 verlegt Loorij zijn aandachtsveld ook naar vogels in het buitenland en organiseert hij zijn privé-vakanties met zijn gezin naar plekken waar hij ook niet-inheemse vogels kan filmen. Professor Voous introduceert Loorij en zijn zoon bij buitenlandse ornithologen waardoor ze in heel Europa bijzondere vogelgebieden kunnen bezoeken.

Haagse Vogelbescherming

Ondanks zijn professionele aanpak blijft Jack Loorij altijd een amateur pur sang voor wie het filmen van vogels een uit de hand gelopen hobby is. Hij vertoont zijn materiaal dan ook alleen in huiselijke kring, met uitzondering van de film over het kiekendiefonderzoek op Ameland. Deze draait hij bij de Haagse Vogelbescherming. Dit op verzoek van zijn oude vogelvriend Tonny Gebuijs, die dan hoofdredacteur is van De Wulp, het tijdschrift van deze vereniging. En ook zoon Tom vertoont, na het overlijden van zijn vader in 1999, enkele keren filmmateriaal van zijn vader tijdens lezingen van de Haagse Vogelbescherming.