Jan Noorda

Jan Noorda

Naam	Jan Noorda
Geboren	Amsterdam, 23-01-1919
Gestorven	Blaricum, 27-04-2008
Functies	reclameschilder, decorbouwer, omroepbestuurder, uitvinder
Bekend van	de decorvijzel
Periode actief	1953- eind jaren zeventig
Werkt samen met	Peter Zwart, Jan Pet, André van Dijk, Jac Hey, Jan van der Kolk
Trivia	Trivia
Jan Noorda in de media

Jan Noorda is in de jaren veertig reclametekenaar en hij schildert hij aankondigingen voor bioscopen. Hij reist enkele malen naar de Verenigde Staten "om zijn ogen de kost te geven". Maar met de theaters gaat het steeds minder en de enorme handbeschilderde doeken op de voorgevels worden vervangen door lichtbakken of letters. In 1942 vestigt hij zich met zijn Reclameteeken- en kleinkunstbedrijf in 't Gooi, eerst in Hilversum en in 1945 in Laren.

In Laren raakt Noorda bevriend met Peter Zwart die decors ontwerpt bij de NTS. Zwart vraagt Noorda om twaalf animaties te maken, Noorda heeft echter nog geen idee wat dat zijn, animations. Maar hij wordt al snel gegrepen door de magie van het televisievak. Na een aantal freelance opdrachten komt hij in december 1953 in dienstbij de Nederlandse Televisie Stichting. In studio Irene en in de decorwerkplaats aan de Plaggenweg in Bussum schildert hij teksten op titelkaarten en maakt hij eenvoudige animaties. Ook schildert hij achtergronddoeken, bouwt en schildert hij mee aan decors.

Al snel na zijn aanstelling wordt Noorda chef of voorman van decorploeg en neemt daarmee een deel van de taken van chef Zwart over. Hij is dan niet meer aan het ontwerpen, maar kan genoeg creativiteit kwijt in het uitvoeren van de waanzinnige ideeën van decorontwerpers en regisseurs binnen onmogelijk kleine budgetten en onmogelijk kleine studio's. Zijn afdeling begint met drie bouwers, dat worden er 145. Noorda werkt dan inmiddels niet meer mee aan de uitvoering, hij kent ´zijn´ mensen niet meer allemaal persoonlijk, kan de kwaliteit niet meer beoordelen en is vooral aan het vergaderen. Noorda doet een stapje terug en is zijn laatste periode bij de NOS secretaris van de ideeënbus. Mensen die suggesties of verbeteringen hebben, kloppen bij hem aan en samen proberen er dan iets aan te doen.

Een logische stap want Noorda is zelf ook een uitvinder. Zijn grootste verdienste is de uitvinding van de decorvijzel, één enkel wieltje met een vijzel waardoor grote, zware decor-onderdelen gemakkelijk verplaatst kunnen worden. Voor deze uitvinding, die wereldwijd gebruikt wordt en de omroep enorm veel geld heeft bespaard, ontvangt hij een lintje van de Koningin. Bij zijn afscheid krijgt hij dan ook als ludiek geschenk zo'n vijzel mee. Na zijn pensionering pakt Noorda het schilderen en fotografen weer op. Enkele jaren na zijn pensionering komt zijn zoon Robin Noorda te werken op de grafische afdeling van de NOS.