Radio Oranje: Zaterdag 6 maart 1943

Bewaard item uit Middaguitzending: Onderzeeboot O-19 in de strijd om Nederlands-Indië. Interview van Den Doolaard met een zeeman.

(Het betreft een item van 11'10", opgenomen op 24 februari 1943. (NRU platennr. HA 306; Oud-SFW archiefbandnr. 26-783.; OudSFW catalogusnr. C 11703) Interview van A. den Doolaard met marine officier van de O-19 over de belevenissen tijdens de Japanse aanval op Singapore en Java in Januari en Februari 1942.

((Deze oficier was waarschijnlijk Luitenant-ter-Zee 1e klasse Hendrik Florentijn Bach Kolling [1903-1972], kapitein van de O 19 van december 1941 tot augustus 1943. De onderzeebootkapitein vertelt over de Japanse aanval op de Amerikaanse kolonie de Philippijnen op dezelfde dag (maar vanwege de datumgrens in de Stille Oceaan niet op de zelfde datum) als de Japanse aanval op het Hawaïse Pearl Harbor. De gecoördineerde Japanse aanval op Amerikaanse, Britse en Nederlandse koloniën maakte het mogelijk voor Japan de sinds 1931 veroverde gebieden in China en Indo-China uit te breiden. (Ook de invasie van Maleisië en Thailand vonden op 8 december 1941 plaats.) De O 19 was destijds een moderne onderzeeër, in 1939 in Nederland afgebouwd en in hetzelfde jaar ingezet in Nederlands-Indië, met als basis Soerabaja op Java. De Nederlandse regering in Londen verklaarde op 8 december 1941 met de Amerikaanse en Britse regering de oorlog aan Japan en Japan verklaarde op 11 december 1941 de oorlog aan Nederland. De O 19 bevond zich toen in de Floreszee ten zuiden van Celebes en werd naar de Britse marinebasis Singapore aan de zuidpunt van Maleisië gedirigeerd om daar onder Brits commando te patrouilleren. Op 29 december 1941 maakte de O 19 daar het eerste bombardement van Singapore mee. Nieuwjaarsdag 1942 voer de O 19 uit om in de zeestraat tussen Malakka (=Maleisië) en Sumatra te patrouiileren, op 10 januari vuurde het drie torpedo's af op een Japans vrachtschip (de Akita Maru), dat zonk. Bij terugkomst in Singapore op 15 januari bleek dat één van de torpedo's ook een ander Japans schip ( de Taryum Maru) had doen zinken. Tijdens de slag in de Javazee werd de O 19 aangevallen door een Japans jachtvliegtuig dat een dieptebom afwierp zonder schade te berokkenen. Tijdens de Japanse invasie van Java vertrok de O 19 en kwam op 21 maart 1942 op het Britse Ceylon (Sri Lanka) aan. In India werd het schip in 1942 ingezet. En het kwam op 12 februari 1943 in het Britse Schotland aan.