Donkere wolken boven het paradijs: Ratten Jenny

Periode	1982
Beschikbaar in archief	Beeld en Geluid
Genre	documentaire
Decennia	1980-1989
Lengte	46 minuten
Medium	televisie, 16mm

Beschrijving

In 1982 zendt de VPRO een serie documentaires uit onder de titel Donkere wolken boven het paradijs. Met Ratten Jenny heeft Wiering een indringend portret geschetst van een Aussteiger, iemand die zich bewust aan de West-Duitse prestatie- en consumptiemaatschappij wil onttrekken.

Ratten Jenny begint met een leuze die op een muur is gekalkt: ‘Wenn Ordnung das 1/2 Leben ist, dann ist Chaos das Ganze’. Jenny, een punkmeisje met blauw geverfde haren, woont in een kraakpand vlakbij de Berlijnse Muur. Ze legt uit dat de witte rat die ze altijd bij zich heeft en waaraan ze haar bijnaam te danken heeft, geen huisdier is. De rat staat symbool voor een bepaalde manier van leven. Voor de camera opent ze een koffer met brieven en foto’s, wat aanleiding is om over haar leven te vertellen. Jenny wordt gevolgd bij het witten van haar eigen kamer die ze in het kraakpand toegewezen heeft gekregen, op straat, in de metro en in krakerscafés. Tussendoor zijn rijders - opgenomen vanuit de auto en begeleid met muziek van Hanns Eisler - gemonteerd van West-Berlijn met z’n verlichte winkelstraten maar ook met z’n vervallen wijken. Aangeschoten en balorig viert Jenny Oud en Nieuw. De film eindigt met een vraaggesprek tussen Wiering en Jenny in haar nieuwe kamer. Wiering vraagt wanneer de kamer klaar is. Jenny antwoordt dat hij niet klaar mag komen, anders zou ze weer wegtrekken.

Makers

Regie Frank Wiering
Camera Erik Zuyderhoff
Geluid Hugo Helmond
Camera assistentie Dini Bangma
Research en productie assistentie Hermine Ruyvekamp
montage Mario Steenbergen
productie Nellie Kamer
(VPRO)

Achtergrondinformatie

Het thema van Donkere wolken boven het paradijs is de jeugd van de jaren tachtig en haar idealen – of juist het gebrek daaraan. De generaties van de jaren zestig en zeventig die op ludieke wijze of door politieke machtsvorming de wereld wilden veranderen, zijn volwassen geworden. De nieuwe generatie draagt uit volle overtuiging de leuze ‘no future’ uit. Punk is de favoriete muziek – maar ook een manier van leven.

Filmmaker Frank Wiering maakt in de jaren zeventig naam met zijn bijdragen aan de televisierubrieken Verslag op dinsdag en Verslag op woensdag (KRO) en Het Gat van Nederland (VPRO). Hij maakt ook enkele langere documentaires voor de VPRO en waagt zich dan aan een speelfilm: Andy, bloed en blond haar (1979) over een jongen uit de provincie die naar Amsterdam trekt. Wiering keert vervolgens weer terug bij de VPRO. Voor deze omroep is hij nog steeds werkzaam. Net als andere VPRO-documentairemakers uit die tijd maakt Wiering gebruik van de mobiele camera en volgt hij de personen van dichtbij. Muziek speelt een belangrijke rol: ze bepaalt het ritme en de sfeer van de beelden.